b) Giao nhiệm vụ

1.Mô hình bao gồm khối cầu tượng trưng cho Trái Đất được trang trí gồm các lục địa và đại dương.
2.Mô hình có nguồn sáng tượng trưng cho Mặt Trời chiếu vào Trái Đất.
3.Khối cầu tượng trưng cho Trái Đất có thể chuyển động quanh mình nó.
4.Mô hình được trang trí bằng giấy màu và các chi tiết phù hợp để thể hiện bầu trời vào ban ngày và ban đêm.

Giáo viên thông báo đến học sinh để làm được mô hình Ngày và Đêm theo yêu cầu trên, cần tìm hiểu các kiến thức nền ở hoạt động tiếp theo.

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (Tìm hiểu kiến thức)

Học sinh xem video về sự chuyển động của Trái Đất trong hệ Mặt Trời (từ đầu đến phút 1:56) và trả lời các câu hỏi sau:

* Câu 2: Trái Đất quay quanh Mặt Trời theo chiều nào?

- Gợi ý trả lời: Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo chiều từ tây sang đông

* Câu 3: Trái Đất chuyển động quanh mình nó theo chiều nào? Nếu nhìn từ cực Bắc xuống, chuyển động này cùng chiều hay ngược chiều kim đồng hồ?

- Gợi ý trả lời: Trái Đất chuyển động quanh mình nó theo chiều từ tây sang đông. Nếu nhìn từ cực Bắc xuống, chuyển động này ngược chiều kim đồng hồ.

* Câu 4: Thời gian để Trái Đất quay hết một vòng quanh Mặt Trời là bao lâu?

- Gợi ý trả lời: Thời gian để Trái Đất quay hết một vòng quanh Mặt Trời là một năm.

* Câu 5: Trong hình sau, phần nào của Trái Đất là ban ngày và phần nào là ban đêm?

- Gợi ý trả lời:

* Câu 6: Có phải mọi nơi trên Trái Đất đều là ban ngày hay ban đêm cùng lúc? Vì sao?

- Gợi ý trả lời: Chỉ có một phần của Trái đất là ban ngày và phần còn lại là ban đêm vì Trái Đất dạng hình cầu nên Mặt Trời chỉ chiếu sáng một nửa Trái Đất

* Câu 7: Vì sao ở mọi nơi trên Trái Đất luôn có hiện tượng ngày và đêm kế tiếp nhau?

- Gợi ý trả lời: Mọi nơi trên Trái Đất đều lần lượt có ngày và đêm kế tiếp nhau do Trái Đất luôn tự quay quanh mình nó.

- Giáo viên kết luận:

• + Trái Đất vừa chuyển động quanh mình nó, vừa chuyển động quanh Mặt Trời.
• + Trái Đất chuyển động quanh mình nó theo chiều từ tây sang đông. Nếu nhìn từ cực Bắc xuống, chuyển động này ngược chiều kim đồng hồ.
• + Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo chiều từ tây sang đông. Thời gian để Trái Đất quay hết một vòng quanh Mặt Trời là một năm.
• + Có hiện tượng ngày và đêm là do Trái Đất luôn tự quay quanh mình nó và Trái Đất có dạng hình cầu nên Mặt trời chỉ chiếu sáng một nửa Trái Đất. Tại một vị trí trên Trái Đất khoảng thời gian được Mặt Trời chiếu sáng là ban ngày, khoảng thời gian không được Mặt Trời chiếu sáng là ban đêm.
• - Giáo viên có thể tổ chức cho học sinh quan sát, thực hành với quả địa cầu để học sinh hiểu rõ hơn về mô hình mà mình cần chế tạo.
• - Đại diện 2 học sinh thực hành mô tả chiều chuyển động của Trái Đất quanh mình nó và giải thích ở mức độ đơn giản hiện tượng ngày và đêm trên Trái Đất.
• + Học sinh 1: chiếu đèn pin về phía quả địa cầu, ánh sáng chiếu từ đèn pin minh họa cho Mặt Trời.
• + Học sinh 2: xoay quả địa cầu nhiều vòng từ từ quanh trục ngược chiều kim đồng hồ và giải thích khu vực nào của Trái Đất là ban ngày, khu vực nào là ban đêm.

3. Hoạt động 3: Luyện tập và vận dụng (Tìm giải pháp, chế tạo và chia sẻ)

a) Đề xuất và lựa chọn giải pháp

b) Chế tạo, thử nghiệm và đánh giá

• Các nhóm học sinh sử dụng các nguyên vật liệu để tiến hành thực hiện mô hình theo bản vẽ đã được giáo viên góp ý. Giáo viên hướng dẫn, hỗ trợ các nhóm học sinh khi cần thiết.
• Giáo viên yêu cầu học sinh sau khi làm sản phẩm sẽ tiến hành thử nghiệm bằng cách bật đèn pin mô tả Mặt Trời và xoay khối cầu Trái Đất để minh họa được hiện tượng ngày và đêm và thực hiện tìm hiểu hiện tượng ngày đêm ở 2 vị trí trên Trái Đất bằng cách đánh dấu chữ X ở vị trí em cho rằng là nước Việt Nam và đánh dấu chữ Y ở vị trí của nước Cu Ba ở phía bên kia trên quả cầu Trái Đất. Bằng mô hình xác định khi Việt Nam là ban ngày thì Cu Ba là ban ngày hay ban đêm?
• Các nhóm học sinh đối chiếu lại với các yêu cầu của sản phẩm do giáo viên đặt ra từ đầu, nêu những thay đổi và điều chỉnh mô hình (nếu có).

c) Chia sẻ, thảo luận, điều chỉnh

• Các nhóm trưng bày sản phẩm, có thể cho tất cả các nhóm hoặc chọn 1-2 nhóm học sinh đại diện trình bày và giải thích hiện tượng (nhóm có 2 học sinh, 1 học sinh trình bày, 1 học sinh sử dụng mô hình để mô tả hiện tượng) trong thời gian 3 phút.
• Học sinh các nhóm khác lắng nghe và nhận xét kết quả của nhóm bạn.
• Giáo viên kết hợp đặt câu hỏi làm rõ vấn đề như:
  • Giải thích hiện tượng ngày và đêm dựa trên mô hình vừa chế tạo.
  • Ánh sáng của Mặt Trời chiếu vào các vị trí khác nhau trên Trái Đất có giống nhau không?
  • Hãy tưởng tượng nếu Trái Đất ngừng tự quay quanh trục thì hiện tượng ngày và đêm trên Trái Đất sẽ thay đổi như thế nào?
• Các nhóm đánh giá sản phẩm và phần thuyết trình của nhóm bạn theo Phiếu đánh giá 1 và tự đánh giá kết quả làm việc nhóm theo Phiếu đánh giá 2.
• Giáo viên tổng hợp kết quả đánh giá, nhận xét về sự tham gia hoạt động học tập của học sinh trong bài học. Đồng thời giáo viên tổng kết một số nội dung quan trọng của bài học Ngày và Đêm.

IV. Phụ lục

1. Phiếu học tập - Phác thảo mô hình “Ngày và Đêm”

2. Phiếu hỗ trợ vẽ hình mô tả

Viết tên và ghi chú vật liệu sử dụng cho mỗi bộ phận của mô hình trong hình vẽ dưới đây.

3. Phiếu đánh giá