Chủ đề STEM: Khẩu trang của em
Môn học chủ đạo: Tự nhiên và xã hội

Thời lượng: 2-3 tiết

Thời điểm tổ chức

Khi dạy nội dung Con người và Sức khỏe (môn Tự nhiên và Xã hội)

Mô tả bài học

  • Nội dung môn Tự nhiên và Xã hội lớp 2 có yêu cầu cần đạt như sau:
  • Chỉ và nói được tên bộ phận chính của cơ quan hô hấp trên sơ đồ, tranh ảnh.
  • Nhận biết được chức năng của các cơ quan hô hấp ở mức độ đơn giản ban đầu qua hoạt động hằng ngày của bản thân (nhận biết chức năng của cơ quan hô hấp qua hoạt động thở ra và hít vào).
  • Đưa ra được dự đoán điều gì sẽ xảy ra với cơ thể mỗi người nếu cơ quan hô hấp không hoạt động.
  • Nêu được sự cần thiết và thực hiện được việc hít vào, thở ra đúng cách và tránh xa nơi có khói bụi để bảo vệ cơ quan hô hấp.

- Để đạt được các yêu cầu này, trong bài học STEM “Khẩu trang của em”, học sinh sẽ tự làm khẩu trang có kích thước phù hợp độ tuổi và trang trí theo sở thích của nhóm

Nội dung chủ đạo và tích hợp trong bài học
Môn học chủ đạo

Tự nhiên và xã hội

  • Chỉ và nói được tên bộ phận chính của cơ quan hô hấp trên sơ đồ, tranh ảnh.
  • Nhận biết được chức năng của các cơ quan hô hấp ở mức độ đơn giản ban đầu qua hoạt động hằng ngày của bản thân (nhận biết chức năng của cơ quan hô hấp qua hoạt động thở ra và hít vào).
  • Đưa ra được dự đoán điều gì sẽ xảy ra với cơ thể mỗi người nếu cơ quan hô hấp không hoạt động.
  • Nêu được sự cần thiết và thực hiện được việc hít vào, thở ra đúng cách và tránh xa nơi có khói bụi để bảo vệ cơ quan hô hấp.
Môn học tích hợp

Toán

  • Sử dụng được dụng cụ đo lường thông dụng (thước dây có chia vạch đến xăng-ti-mét,...) để thực hành đo.

Mĩ thuật (Vận dụng)

  • Tạo được nét bằng các hình thức khác nhau, sử dụng nét mô phỏng đối tượng và trang trí sản phẩm.
  • Sử dụng được các màu cơ bản; màu đậm, màu nhạt trong thực hành, sáng tạo.
  • Biết giữ vệ sinh trường, lớp, đồ dùng học tập,… trong thực hành, sáng tạo.
  • Trưng bày, giới thiệu, chia sẻ được cảm nhận về sản phẩm.

I. Yêu cầu cần đạt

  • Chỉ và nói được tên bộ phận chính của cơ quan hô hấp.
  • Nêu được sự cần thiết và thực hiện được việc hít vào, thở ra đúng cách và tránh xa nơi có khói bụi để bảo vệ cơ quan hô hấp.
  • Dự đoán điều gì sẽ xảy ra nếu cơ quan hô hấp không hoạt động.
  • Sử dụng được thước dây để thực hiện việc đo, ước tính kích thước của sản phẩm sao cho phù hợp với gương mặt.
  • Vẽ được hình minh hoạ sản phẩm trước khi tiến hành chế tạo.
  • Lựa chọn và sử dụng được các màu cơ bản và màu đậm, nhạt để trang trí sản phẩm theo sở thích cá nhân.
  • Giới thiệu được sản phẩm của nhóm mình và chia sẻ cảm nhận về sản phẩm của các nhóm khác.
  • Tích cực, chủ động đóng góp ý kiến để hoàn thiện sản phẩm của nhóm.
  • Cẩn thận trong tiến hành đo các kích thước và trong thao tác làm khẩu trang.
  • Giữ gìn vệ sinh trong quá trình làm sản phẩm.

II. Đồ dùng dạy học

- Giáo viên chuẩn bị sẵn một số dụng cụ cho mỗi nhóm như sau:

STT Thiết bị/Học liệu Số lượng Hình ảnh minh họa
1 Giấy trắng loại trải bàn ăn, mềm (kích thước cỡ A5) 1 tờ/ HS
2 Dây thun vải nhiều màu 1 cái/ HS
3 Kéo 1 cái
4 Thước dây 1 cái
5 Ghim bấm 1 cái
6 Giấy A3 1 tờ
7 Mô hình người (7-8 tuổi) Giáo viên nên che những phần không cần thiết để học sinh tập trung vào nội dung trọng tâm 1 mô hình dùng chung cho cả lớp
8 Giáo viên có thể chuẩn bị 1 số hình học đã cắt sẵn để học sinh trang trí
9 Băng keo 2 mặt 1 cuộn

III. Các hoạt động dạy học chủ yếu

1. Hoạt động 1. Mở đầu (Xác định vấn đề)

a) Khởi động

- Học sinh trả lời các câu hỏi:

  • 1
    Khi trở lại trường học sau đợt nghỉ dài vì Covid-19, một vật dụng quan trọng mà các em luôn phải mang theo là gì?

    ** Giáo viên có thể gợi ý bằng lời nói hoặc hình ảnh để học sinh nhận ra được các em luôn phải mang khẩu trang.

  • 2
    Theo các em, khẩu trang có cần thiết trong cuộc sống hằng ngày không? Vì sao? → Khẩu trang luôn cần thiết, cả trước khi có dịch bệnh các em đã mang để chống bụi (bảo vệ hệ hô hấp).
  • 3 Các em thích khẩu trang như thế nào? → khẩu trang phải vừa vặn, dễ chịu, màu sắc vui tươi, có nhiều hình vui nhộn.
**Lưu ý: học sinh có thể nêu nhiều ý kiến về kiểu khẩu trang yêu thích. GV có thể ghi nhận để dẫn dắt học sinh về hứng thú tự tạo một khẩu trang cho riêng mình.
Ảnh minh họa

b) Giao nhiệm vụ

Học sinh nhận nhiệm vụ học tập: làm việc theo nhóm để thiết kế và làm khẩu trang chống bụi với các yêu cầu cụ thể:

1. Khẩu trang có kích thước phù hợp để che được mũi và miệng của mô hình khuôn mặt của một bạn nhỏ khoảng 7-8 tuổi.

** Nếu giáo viên không có mô hình, có thể chuẩn bị sẵn kích thước gương mặt phù hợp với đa số học sinh và yêu cầu học sinh sử dụng kích thước này.

2. Dây đeo có chiều dài phù hợp, được gắn chặt vào khẩu trang.
3. Khẩu trang có ghi tên của nhóm bằng màu đậm/nhạt theo sở thích chung của nhóm.
4. Khẩu trang có thể được trang trí thêm bằng hình vẽ hoặc hình cắt dán sáng tạo.
- Học sinh lắng nghe nội dung dẫn dắt: để hiểu rõ ý nghĩa của và cách để làm được một khẩu trang cho riêng mình, chúng ta hãy cùng tìm hiểu hoạt động tiếp theo.

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (Nghiên cứu kiến thức nền)

- Học sinh tham gia hoạt động cả lớp:

  • Cả lớp cùng nhau hít vào, sau đó dùng tay bịt mũi lại và nín thở trong thời gian 30 giây.
  • Học sinh sẽ dừng lại khi nghe tiếng chuông từ đồng hồ hoặc điện thoại giáo viên chuẩn bị.
  • Bạn nào không nín thở được nữa khi chưa hết thời gian yêu cầu, hãy giơ tay lên để báo hiệu cho giáo viên.
  • + Học sinh lắng nghe câu hỏi: Khi nín thở, các em cảm thấy như thế nào? Như vậy, theo các em, điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta không được hít thở trong thời gian dài?

    - Đại diện 2 học sinh trả lời, ưu tiên bạn giơ tay trước khi hết 30 giây (nếu có).

    - Học sinh lắng nghe nội dung chốt ý: Quá trình hít thở rất quan trọng để giúp con người duy trì sự sống. Nếu không hít thở trong thời gian dài, con người sẽ không thể sống được. Khoảng thời gian con người nín thở có thể khác nhau, thông thường 3-5 phút. (Có những trường hợp đặc biệt, trong hoàn cảnh cần thiết, người ta có thể nín thở lên đến 20 phút).

  • + Học sinh trả lời câu hỏi: Các em hít thở nhờ các bộ phận nào trên cơ thể?

    -Đại diện 2 -3 học sinh trả lời.

    - Học sinh xem video về đường đi của không khí khi con người hít thở (Học liệu số 1) và hoàn thành Phiếu học tập 1.

    -Giáo viên yêu cầu học sinh trả lời chưa chính xác hoặc chưa đầy đủ trình bày lại câu trả lời sau khi xem video.

    Học sinh xem lại hình ảnh minh họa về hệ hô hấp từ video và lắng nghe nội dung chốt ý: Con người hít thở thông qua cơ quan hô hấp, bao gồm 4 bộ phận chính: mũi, khí quản, phế quản và phổi.

    - Học sinh so sánh với câu trả lời của mình trong Phiếu học tập 1 và điều chỉnh, bổ sung nếu cần.

  • + Học sinh lắng nghe câu hỏi: Nếu hít thở trong môi trường không khí bị ô nhiễm thì cơ thể con người sẽ như thế nào?

    - Đại diện 1 - 2 học sinh trả lời.

    - Học sinh lắng nghe giáo viên chốt ý: Nếu hít thở trong môi trường bị ô nhiễm không khí thì cơ thể sẽ bị các bệnh đường hô hấp, nhất là trong tình hình dịch bệnh Covid như hiện nay. Có một loại vũ khí đặc biệt giúp bảo vệ hệ hô hấp của các em, đó chính là khẩu trang.

    - Học sinh xem video về tầm quan trọng của việc đeo khẩu trang (Học liệu số 2) và nhận nhiệm vụ làm khẩu trang theo các yêu cầu đã đưa ra từ đầu.

** Giáo viên lưu ý: : Khẩu trang giấy chỉ giúp các em hạn chế hít phải khói bụi. Để có thể phòng tránh dịch bệnh, các em cần phải sử dụng khẩu trang y tế.

3. Hoạt động 3: Luyện tập và vận dụng

a) Đề xuất và lựa chọn giải pháp

  • - Giáo viên chia lớp thành 5-6 nhóm theo sự sắp xếp ngẫu nhiên hoặc theo tổ.
  • Học sinh nhận nguyên vật liệu được cung cấp cho mỗi nhóm. Yêu cầu các nhóm thảo luận về phương án làm sản phẩm và vẽ phác hoạ sản phẩm của nhóm.
  • Các nhóm phân công nhiệm vụ cho các thành viên vào Phiếu học tập 2.
  • Nhóm học sinh thảo luận về lựa chọn nguyên vật liệu, hình dạng, kích thước khẩu trang (chiều dài và chiều rộng) và vẽ hình minh hoạ vào giấy A3.
  • Học sinh trả lời một số câu hỏi gợi ý như sau:
    • Khẩu trang gồm có những phần nào?→Dây đeo và mặt trước
    • Trong các vật liệu có sẵn, các em sẽ dùng vật liệu nào để làm khẩu trang và dây đeo? → giấy để làm khẩu trang và dây thun để làm dây đeo.
    • Làm cách nào để gắn chặt dây đeo vào khẩu trang? →Dùng ghim bấm.
    • Trên khẩu trang thường có các nếp gấp, các nếp gấp này có tác dụng gì? → Có thể mở rộng ra khi đeo để giúp khẩu trang ôm khít vào mặt người đeo.
    • Chiều rộng của khẩu trang được đo như thế nào để phù hợp với gương mặt? → đo từ mũi đến cằm, cách mắt khoảng 1 cm, tham khảo hình vẽ.
    • Chiều dài của khẩu trang được đo như thế nào để phù hợp với gương mặt? → đo từ má phải sang má trái, cách lỗ tai khoảng 3 cm, tham khảo hình vẽ.
    • Làm cách nào để người dùng xác định đúng chiều khẩu trang quay lên hay quay xuống? → Có thể nhận biết bằng chữ đúng chiều/ngược chiều,…
  • Học sinh ghi chép lại câu trả lời mà cá nhân chưa biết.
  • Đại diện 2 nhóm học sinh giới thiệu phương án làm sản phẩm:
    • Mỗi nhóm trình bày trong 3 phút.
    • Nội dung báo cáo: Hình dạng, kích thước, nguyên vật liệu, các bước làm khẩu trang và dây đeo.
  • Các nhóm khác lắng nghe và nhận xét cho nhóm bạn.
  • Giáo viên nhắc lại các yêu cầu của sản phẩm và lưu ý học sinh đo kích thước của khẩu trang sao cho chính xác và phù hợp với kích thước của gương mặt.

b) Chế tạo, thử nghiệm và đánh giá

  • Học sinh lắng nghe các bước tiến hành thực hiện sản phẩm:
    • Thời gian làm sản phẩm là 25 phút (Giáo viên có thể điều chỉnh tùy đặc điểm học sinh và lớp).
    • Khi hết thời gian làm sản phẩm giáo viên sẽ rung chuông. Các nhóm có 2 phút để thu gọn sạch sẽ khu vực làm việc.
  • Các nhóm tiến hành chế tạo và thử nghiệm sản phẩm theo bản vẽ đã được góp ý. Trong quá trình làm sản phẩm, các nhóm có thể điều chỉnh phương án nếu cần. Ghi chú lại điều chỉnh này.
  • Các nhóm tự đánh giá sản phẩm của nhóm mình đã đạt các yêu cầu giáo viên đề ra ban đầu chưa.
  • Giáo viên quan sát và hỗ trợ các nhóm trong quá trình chế tạo và thử nghiệm sản phẩm.

c) Chia sẻ, thảo luận, điều chỉnh

  • Học sinh lắng nghe hình thức đánh giá: nhóm tự đánh giá chiếm 50% tổng số điểm, giáo viên đánh giá chiếm 50% tổng số điểm.
  • Học sinh đeo thử khẩu trang vừa chế tạo của nhóm mình, lần lượt mỗi nhóm đứng lên tại chỗ để cho các bạn khác nhìn thấy sản phẩm của nhóm cũng như kêu gọi các nhóm khác bình chọn cho sản phẩm của nhóm.
  • Sau đó các nhóm học sinh tự đánh giá sản phẩm của nhóm và các nhóm khác bằng cách chọn số lượng hình trái tim tương ứng vào phiếu đánh giá giáo viên đã chuẩn bị.
  • Các nhóm báo cáo về sản phẩm với các nội dung như sau:
    • Giới thiệu sản phẩm (có thể chỉ cần nêu điều chỉnh so với thiết kế)
    • Cảm nghĩ về việc tự làm khẩu trang.
    • Tự đánh giá sản phẩm của nhóm mình và các nhóm khác.
  • Các nhóm khác lắng nghe và nhận xét, góp ý cho nhóm bạn.
  • Giáo viên khen ngợi nhóm học sinh tích cực tham gia hoạt động, nhận được nhiều hình trái tim và động viên các nhóm học sinh làm chưa tốt để lần sau cố gắng hơn.
  • Giáo viên nhận xét và tổng kết chủ đề.
  • Giáo viên mở rộng: Ngoài vật liệu giấy, các em có thể làm khẩu trang bằng vải.

Lưu ý: Vải phải sạch, đảm bảo vệ sinh, an toàn để bảo vệ hệ hô hấp.

Lưu ý: Vải phải sạch, đảm bảo vệ sinh, an toàn để bảo vệ hệ hô hấp.

IV. Phụ lục

1. Phiếu học tập

Phiếu học tập 1
  1. Em hít thở nhờ các cơ quan nào trên cơ thể?


  2. Hoàn thành sơ đồ dưới đây bằng cách nối tên các cơ quan vào phần tương ứng của hệ hô hấp.

Phiếu học tập 2: Phân công nhiệm vụ trong nhóm

Thành viên Nhiệm vụ
Bạn .................................................. sẽ Đo chiều dài của khẩu trang
Bạn .................................................. sẽ Đo chiều rộng của khẩu trang
Bạn .................................................. sẽ Đo chiều dài của dây
Bạn .................................................. sẽ Gấp nếp khẩu trang
Bạn .................................................. sẽ Dán băng keo
Bạn .................................................. sẽ Bấm ghim

2. Phiếu đánh giá

2.1 Phiếu tự đánh giá theo nhóm

Em hãy tự cho mình số lượng trái tim yêu thích mà em nghĩ sản phẩm của nhóm em và nhóm bạn đã đạt được đối với mỗi tiêu chí.

Tên nhóm:.......................................................................................................................................................

Tiêu chí Tự đánh giá
Em thấy khẩu trang che kín được mũi và miệng của bạn nhỏ.
Em thấy dây đeo dài phù hợp và chắc chắn.
Tên nhóm trên khẩu trang rõ ràng, ấn tượng.
Em có thể xác định chiều đeo khẩu trang dễ dàng.
Em thấy khẩu trang dễ đeo và dễ tháo.
Em thấy khẩu trang được trang trí đẹp, sáng tạo.
Tổng số trái tim mà nhóm em có được

Em dành nhiều trái tim yêu thích nhất cho nhóm nào? Vì sao?







2.2 Phiếu đánh giá của giáo viên

Tiêu chí Tự đánh giá

Tốt

Đạt Chưa đạt
Khẩu trang có kích thước phù hợp với mô hình hoặc số đo theo yêu cầu.
Dây đeo có chiều dài phù hợp với khuôn mặt, được gắn chặt vào khẩu trang.
Khẩu trang có ghi tên của nhóm bằng màu đậm/nhạt.
Khẩu trang có thể xác định được chiều đeo đúng dựa vào tên nhóm.
Khẩu trang dễ đeo và dễ tháo.
Khẩu trang được trang trí thêm bằng hình vẽ hoặc hình cắt dán sáng tạo, phối màu hài hòa.
Nhóm tham gia hoạt động tích cực, phân công công việc cho các thành viên cụ thể.
Nhóm giữ gìn vệ sinh trong quá trình làm sản phẩm.
Giới thiệu được sản phẩm của nhóm mình và chia sẻ cảm nhận về sản phẩm của các nhóm khác.

3. Sản phẩm minh họa

AN TOÀN

Video hướng dẫn sử dụng